Günümüzde kullanmakta olduğumuz sosyal medya uygulamalarının sayısı aslında çok az görünüyor olsa da fakat geçmişte bu uygulamalara alternatif nitelikte kullanabileceğiniz pek çok sosyal ağ bulunmaktaydı.
Hemen hemen hepsi, ya yanlış politikanın ya da büyük rekabetlerin kurbanı olarak sosyal medya dünyasından geri adım atmak zorunda kaldılar. Gelin şimdi sizlerle Myspace, Vine Google+ gibi sosyal medya platformlarına daha yakından bir göz atalım.
Günümüzde küçükten büyüğe artık herkes Twitter, YouTube, Facebook, Instagram gibi sosyal ağ uygulamalarını artık herkes biliyor. Milyarlarca insan, bu uygulamalar sayesinde dünya genelinden haberler alıyor, paylaşımlarda bulunuyor, birçok farklı kişilerle iletişim haline geçebiliyor.
İnternet ağının hayatımıza ilk girdiği zamanlarda da birçok farklı sosyal ağ vardı. Bazısı günümüzün dev sosyal medya şirketleri ile girmiş olduğu rekabette yenik düştü, kimisi ise kafa ufak topluluklarla yollarına devam etme kararı aldı. İşte birçok farkı sebepten dolayı yaşamlarına devam edemeyen sosyal medya platformları.
Friendster (2002-2015)
Friendster’ın kurucusu olan Jonathan Abrams, aslında bu platformu bir çöpçatanlık sitesi olarak kurmuş ve ilk üç ay içerisinde yaklaşık üç milyon kullanıcı sayısını görmeyi başarmıştı. Kendisinin sağlamış olduğu bu başarının ardından Ringo.com, MySpace ve Orkut gibi buna benzer profillerde sosyal ağlar çıkmaya başlamıştı.
Fişinin 2006 yılında çekildiği tahmin edilse de 2009 yolunda tekrardan düzenlenen Friendster, Malezyalı bir firmaya 40 milyon dolara devredilmişti. 2011 yılında ise sitede yer alan bütün profiller yok edilmiş ve sosyal oyun ağı olarak yeniden tasarladıkları duyurulmuştu. 2015 senesinde ise ara verdiklerini belirten şirket, bir daha bu sahalara geri dönmedi.
Myspace (2003-günümüz)
Bir zamanlar oldukça popüler bir site olan Myspace, ardından Facebook’un gelmesiyle beraber işleri hiçte iyiye gitmemeye başladı. ABD medyasında Myspace için yapılan olumsuz nitelikteki haberler, sitenin bu platformda tutunma işini oldukça zorlaştırmış oldu.
2005 yılı içerisinde 580 milyon dolar harcanarak satın alınan Myspace, 2009 ve 2011 senelerinde bünyesi içerisinde çalışan personellerinin tamamını işten çıkardı. 2011 senesinde şirketin CEO’su olarak görev yapan Mike Jones, bundan böyle artık Facebook ile daha fazla rekabet içerisinde olamayacaklarını ve bundan sonra yollarına sosyal eğlence platformu olarak devam edeceklerini belirtti. Şirket, 2016’dan önceki kayıtlı verilerin hepsinin kaybolduğunu Mart ayında itiraf etmişti. LinkedIn’de bulunan bilgilere göre şirket bünyesinde çalışan kişi sayısı 2009’da 1.300 iken, bu gün ise çalışan kişi sayısı 393 olarak görülmektedir.
Bebo (2005-2013)
Bebo, kurulduğu günden yaklaşık 9 gün sonra 1 milyon kullanıcı kitlesine ulaşmayı başarmış fakat ayrıcalık yaratmak konusunda pekte başarılı olamamıştı. Bu başarılı çıkıştan sonra 2008 senesinde AOL şirketi tarafından 850 milyon dolarlık bir bütçe ile devredilen Bebo, 2010 senesinde özel bir sermaye fonuna 10 milyon dolara devredilmişti. 2013 senesinde Bebo platformunun yapımcısı Michael Birch 1 milyon dolara yeniden satın alınarak bu platformun tekrar yükselişe geçmesi planlanıyordu fakat bu sefer gerçekleşmedi.
OpenSocial (2007-?)
2004 yılında tasarlanan site Facebook’u tahtından indirmek için gerçekleştirilen denemelerden birisi de OpenSocial idi. Bu sosyal ağ; Myspace, Google ve Facebook ile rekabet içine girmekte zorlanan platformlar arasındaki bir uzlaşma tarafından düzenlenmişti.
ConnectU (2002-2008)
Mark Zuckerberg’in okul arkadaşları olan Tyler Winklevoss, Divya Narendra ve Cameron Winklevoss; Mark Zuckerberg’i kendilerinin verilerini çalmakla suçladılar. Yapılan iddialara bakacak olursak ConnectU’nun tasarlamasını bitirmek istediler fakat Zuckerberg, ConnectU sistemini erteleyerek Facebook programını kurdu.
2097 senesinde Facebook kuruluşuna bir takım suçlamalardan dava açıldı. 2009 senesinde ise Facebook şirketi 65 milyon dolarlık bir ödeme gerçekleştirerek hisseden pay verdi. Divya Narendra şu sıralar TV programlarında Facebook’u savunuyor, Winklevoss kardeşler ise sok zamanlarda Bitcoin milyarderi konumundalar. İşin en garip kısmı ise şu anda hepsi Facebook için çalışıyorlar.
Tribe.net (2003-2008)
Zynga’nın tasarımcısı Mark Pincus yapılan site, bir milyon üye barajını aşamadı fakat oldukça bağlı bir topluluğa ulaşmayı başardı. Site, pek çok kez pornografik ve uygunsuz içerikler hakkından gündeme oturdu. 2018 senesinde Reddit’in içinde bulunan bir komplo teorisi topluluğu, pedofili içeren başlıkların bulunduğu ekran resimlerini paylaştı.
Path (2010-2018)
2010 senesinde David Morin, Dustin Mierau ve Shawn Fanning tarafından tasarlanan sosyal ağın en tuhaf yönlerinden birisi, arkadaş kotasının yalnızca 50 arkadaş ile sınırlı kalmasıydı. İlk iki yılın ardından 150’ye kadar çıkarıldı. Uygulanma geride bıraktığı ilk üç haftada 1.5 milyon indirme sayısına ulaşmayı başardı. Üçüncü ayın sonlarında ise uygulamanın tasarımcıları, Google’dan yapılmış olan 100 milyon dolarlık teklifi geri çevirdi ve 2013 senesinde değeri tam olarak 500 milyon dolara kadar ulaştı.
Şirket, yakalanmış olduğu bu çıkışı kullanıcılarının rehberlerinde yer alan kişileri kayıt altına aldıklarının itiraf etmesinden sonra kaybetti ve 800 bin dolarlık bir para cezası ödemeye mahkum edildi. 2014 senesinde arkadaş ekleme kotası 500’e kadar çıktı. 2015 senesinde Koreli bir iletişim firması olan Daum Kakao, Path’i açıklanmayan bir fiyat karşılığında satın aldı. Platform sonrasında ise 2018 senesinde kapatıldı.
Yik Yak (2013-2017)
Üniversite öğrencileri adına anonim bir iletişim platformu olan Yik Yak; Brooks, Buffington ve Tyler Droll tarafından kuruldu. Uygulama, kullanıcılarına 8 km çevresini kaplayan ve hiçbir isim kullanmaksızın yayın yapma özgürlüğü veriyordu fakat uygulama birden tehdit unsurlarının toplandığı merkez haline geldi. Uygulamayı kullanarak birçok farklı bomba ihbarlarından ırkçı eylemlere kadar ve hatta tecavüz tehditlerine kadar çok sayıda şiddet içeren yayınlar yapılmaya başlandı.
Uygulama, 2014 senesinin Eylül ayında 1.8 milyon indirme sayısı ile İOS uygulamasına aylık indirmeler bakımından ilk üç uygulama içerisine girmeyi başardı. Pek çok okul tarafından yasak getirilen uygulama, çeşitli davalarda ismi geçtikten sonra 2017 senesinde kapısına kilit vuruldu.
Ello (2014-günümüz)
Butik olan bu ağ, Facebook’un rahatsızlık verici hedeflemeli reklamlarının en yoğun olduğu dönemde “Siz Ürün Değilsiniz” sloganı ile yola çıktı. Tabi ki yinele kabul etmemiz gelerek bazı şartlar sunmakta idi. Facebook’un gerçek isim çalışması patlak vermeye başlaması sonucu Ello’ya kayan üye sayısını çok sayıda arttırmaya başladı.
Ello’nun kurucu üyelerinden birisi, yapmış olduğu bir röportajda bir saat içerisinde 34 bine yakın davet aldığını belirmişti. Davetiye yönetimiyle üyelik kabul eden Ello, birdenbire pek çok insanın üye olmak istediği bir kuruluş haline geldi. Şu sıralarda artık davetiye olmadan da üyelik kabul edilebiliyor.
Orkut (2004-2014)
Google, sosyal ağ bakımında bir çok denemeler yaptı. Mesela Friendster’ı 30 milyon dolar karşılığında satın almaya çalıştı ve Myspace’den çok kısa bir zaman sonra da Orkut’u sanal dünyaya duyurdu. Orkut, adını Google’da çalışan bir yazılım mühendisi olan Orkut Büyükökten’den almıştı. Orkut, özellikle Hindistan ve Brezilya’da oldukça popüler oldu ve hatta Facebook’un henüz abone sayısı 4.2 milyon iken Orkut 27 milyon abone sayısına ulaşmayı başarmıştı.
2011 yılında ise Orkut, Brezilya’daki üye sayısı bakımından Facebook’un gerisinde kaldı. Bu durumdan sonra Orkut Büyükökten insanları yeni kurduğu platform olan Hello’ya geçmeleri için davette bulundu.
Google+ (2011-2019)
Google’ın sosyal platform konusundaki girişimleri içerisindeki en sonuncusu olan, en sade tanımı ile Google Plus, kullanmakta olduğunuz bütün Google servislerinin (YouTube, Gmail vb.) tek bir bölgede toplanmış haliydi fakat hiçbir zaman popülerliğini artırmayı başaramadı.
8 Ekim 2018 senesinde Wall Street Journal’da Google Plus’ın yüzbinlerce kişinin özel verileri ortaya çıktığı haberin paylaşıldı. Google, bu hizmetinin Ağustos ayında kapatılacağını belirti fakat 5.2 milyon kullanıcı hesabının verilerinin gasp edilmesi sonrası Google, Nisan ayı içerisinde bütün verileri temizlemeye başladı.
Vine (2012-2016)
Aslında Vine, bir sosyal ağ platformu olarak çıkmamıştı. Daha çok kısa çekilen videoların paylaşım yapıldığı bir mikroblog kuruluşuydu. Aynı şu anki sahibi Twitter gibi. Üyelerine yalnızca 6 saniyelik videolar çekme izni veren uygulama, bir anda çok popüler olmaya başladı ve yeni internet fenomenlerinin türemesine sebep oldu.
Bu platform mizahın yanı sıra pek çok ülkede aktivistler için kritik bir uygulama görevini de üstlendi. Platformun eski yöneticilerinden birisi ise Vine’nin kapatılma sebeplerinden birisinin Instagram’a gelen video özelliği olduğunu açıklamıştı.
Geçmişimizden bugüne tarihin en başarısız sosyal medya kuruluşlarını derlediğimiz yazımızın sonuna gelmiş bulunuyoruz. Siz değerli okurlarımızda yorumlar bölümümden bizlere sosyal medya kurumlarındaki deneyimlerimiz paylaşabilirsiniz.
