Beyin Lobları Kaç Adettir?

Ne yaptığı ve nasıl çalıştığı dışarıdan bakıldığında hala tam olarak anlaşılmamış olan beyin, bir sürü kıvrımlara sahip yağlı bir organdır. Vücuda komut verdiği, duygu ve düşünceleri yönettiği bir gerçek olsa da bunu nasıl yaptığına dair hiçbir ipucu vermiyor. 

Yüzyıllardır beyin üzerine çalışmalar yapılıyor. Görünen o ki beyin loblarının her biri farklı işlevler görüyor. Mesela herhangi bir şeye odaklanıp ardından plan yapıldığında beynin ön lobu çalışmaya başlıyor. Sayısız kitaba konu olan beyin lobları ile ilgili ilk bilgileri lise yıllarında alıyoruz. Beyin lobları denildiğinde, insan beyninin büyük bir kısmını kaplayan serebrum akla gelir. Beyin lobları serebrum içinde bulunur. Beyincik ise bunlardan farklı olup maalesef hala bazı kaynaklarda beyin lobları arasında gösterilmektedir.

Beyin loblarının sayısı bazı kaynaklarda 5 bazı kaynaklarda ise 4’tür. Temelde 4 beyin lobu bulunuyor. Bunlar; frontal lob, temporal lob, oksipital lob ve parietal lobdur. Beyin lobları oluklar ve çatlaklarla birbirinden ayrılır. Kesin bir bilgi olmamasına rağmen akıl yürütme gibi işlevler dil vehareket etme gibi işlevler beynin her lobuna dağılmış bir vaziyettedir. 

Beyin Lobları ve Görevleri

Frontal Lob (Ön Lob)

Beynin ön bölgesinde bulunan frontal lob, beynin en büyük lobu olup evrimsel olarak gelişimin en son tamamlamış lobdur. Alzheimer ve bunama gibi hastalıklardan en çok etkilenen lobdur. Kompleks düşüncelerde, planlama ve hareket gibi karmaşık fonksiyonlarda rol oynar. Sinirbilim tarihine damgasını vuran Phineas Gage vakası buna en güzel örnektir. 1 metre boyunda ve 3,5 cm kalınlığında bir demir levyenin alt çeneden girip beynin ön bölümünden çıkması ile hayatı değişen Phineas Gage, frontal lobun davranışları nasıl etkilediğinin gerçek kanıtıdır. İyileştikten sonra gayet sakin bir adam olan Phineas Gage’in nasıl agresif ve uyumsuz bir kişiliğe büründüğünün hikâyesidir.  

Parietal Lob (Paryetal Lob)

Beynin orta bölümünde frontal lobun gerisinde yer alır. Duyu nöronlarının yolladığı his ve sinyalleri birleştirerek yorumlar. 5 duyu organından gelen sinyaller parietal lobda birleşir ve yorumlanır. Yani 5 duyu organından gelen tüm bilgiler bu bölgede toplanır. İç organlardan gelen sinyaller de bu lobda toplanmakta ve hatta dilin işlenmesinden de bazı alanları sorumludur. Duyuların entegre çalışmasında etkili olup, hasara uğraması durumunda kol ve bacaklarda hissizlik ve karıncalanma gibi rahatsızlıklar ortaya çıkar.

Temporal Lob (Şakak Lobu)

Kulakların arkasındaki bölgede yer alır. Birçok işlevi olan temporal lob, duyguları düzenlemekle görevlidir. Hafıza, konuşma ve işitme işlevleri görevleri arasındadır. Epilepsi hastalığından en çok etkilenen beyin bölgesidir. Temporal lob hasara uğradığında konuşma ve hafıza problemleri ortaya çıkar. Beynin hafıza merkezi olan hipokampus temporal lobun orta kısmındadır. 

Oksipital Lob (Arka Lob)

Görme duyusu işlevinin yerine getirilmesinden sorumlu olan oksipital lob, beyinde görsel bilgiyi işleyen bölümdür. Büyük bir kısmı görme korteksinden ibarettir. Görme korteksi ile ilgili çalışmalarda diğer beyin loblarına göre çalışması çok daha kolay olduğundan son derece iyi sonuçlar elde edilmiştir. Görme korteksinin her katmanının farklı işlevi bulunur. Bunlar hareketi ve rengi algılama, mesafe ölçümü ve 3 boyutlu görüş oluşturma gibi işlevlerdir. 

Insular Lob ve Limbik Lob

Insular lob, temel loblardan olmayan 5. beyin lobudur. 4 beyin lobunun altında saklı olup duyguların oluşmasında önemli rol oynar. Vücudun farklı sistemlerinden gelen bilgileri entegre eder. Birçok duygusal sürece müdahale eder. 

Limbik lob ise hayatta kalma hissinden sorumlu olup cinsel içgüdü, açlık, dikkat süresi ve hafıza gibi farklı işlevlerle bağlantılıdır.